اخبار فوری
- 1403/10/06 بیمارستان صحرایی شهرستان تالش، بخش اسالم با حضور رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان آغاز به کار کرد
- 1403/10/05 بازدید رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان از معاونت بهداشتی و مرکز خدمات جامع سلامت سنگر
- 1403/10/04 بازدید رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان از دو مرکز آموزشی درمانی پورسینا و ولایت رشت
- 1403/10/04 برگزاری ملاقات مردمی با رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان در اولین سهشنبه دیماه ۱۴۰۳
- 1403/10/03 مسیر پژوهش سخت اما قطعاً مثمر ثمر است
- 1403/10/02 پیام تبریک رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان به مناسبت فرا رسیدن میلاد باسعادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها
- 1403/09/29 نشست نماینده مردم آستانه اشرفیه با رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان
- 1403/09/29 نشست نماینده مردم صومعه سرا و نماینده معین مردم انزلی در مجلس شورای اسلامی با دکتر آشوبی
- 1403/09/28 بازدید میدانی رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان از بیمارستان شهید نورانی تالش
- 1403/09/28 ورود چهار دستگاه MRI در گیلان؛ تقویت قطب درمانی غرب گیلان اولویت نظام سلامت استان است
تاریخچه بهداشت حرفه ای در جهان
بهداشت حرفه ای شاخه ای از علم بهداشت است که با شناسایی ، ارزشیابی و کنترل عوامل زیان آور در محیط کار از بروز بیماریها و عوارضی که ممکن است توسط عوامل زیان آور فیزیکی ، شیمیایی ، بیولوژیکی ، ارگونومیکی بوجود آید ، جلوگیری می کند .
کنترل عوامل تهدید کننده سلامت در محیط کار تا حد زیادی از ظهور عواقب و عوارض بعدی شامل بیماریها و حوادث شغلی و رکود اقتصادی و کاهش بهره وری بعلت از کار افتاذگی می کاهد برای اولین بار سقراط و ابوعلی سینا در آثار خود از دردهای شکمی قولنج مانند در بین کارگران نقاش نام برده اند که مسلما" با سرب موجود در رنگهای مصرفی ارتباط داشته است . پس از این تاریخ به چهره های درخشانی در تاریخ برمی خوریم که اکثر اوقات عمر خود را به مطالعه در کارگاهها و معادن و بررسی بیماریهای ناشی از کار گذرانیده اند در زیر به اختصار به چند نفر از پیشگامان علم بهداشت حرفه ای اشاره میکنیم :
دکتر اگری کولا ( 1555- 1494 )
نامبرده یکی از پزشکان برجسته قرن شانزدهم میلادی است که کتابی در 12 جلد در مورد جنبه های مختلف بهداشت کارگران و تهویه در معادن نگاشت . نامبرده استفاده از پارچه نازک بعنوان ماسک جهت محافظت معدن چیان در برابر گرد و غبار را توصیه کرده است .
دکتر رامازینی ( 1633 )
دکتر رامازینی در سال 1633 میلادی در ایتالیا بدنیا آمد و بعدها بعلت خدمات ارزنده اش در بهداشت حرفه ای بعنوان (( پدر طب کار)) نامیده شد وی در سال 1601 کتاب معروف خود را به نام Demorbis Artoficum Diatriba ) ) را منتشر کرد و نامبرده مطالعات زیادی را در مورد کارگران معادن ، شیشه سازان ، نقاشان ، آهنگران و سایر مشلغل بعمل آورده و به بیماریهای حاصله و نحوه ایجاد آنها پرداخت .
او نخستین فردی است که به پزشکان توصیه کرد در ضمن پرسشهای خوذ از بیمار ، شغل او را نیز مورد پرسش قرار دهند ، زیرا او معتقد بود که ممکن است ارتباطی نزدیک بین شغل فرد و بیماری وی وجود داشته باشد .
دکتر چارلز تاکرا ( 1833-1795 )
نامبرده در سال 1831 کتابی درباره اثر مشاغل مختلف بر سلامت و طول عمر منتشر کرد و در نوشته های خود به ارتباط بین سل ریوی و بیماریهای ناشی از گرد و غبار توجه نموده است .
دکتر توماس لگ (1932 – 1863)
نامبرده مطالعات زیادی در مورد مسمومیت با سرب داشته و در سال 1921 به اتفاق یکی از همکارانش کتابی در زمینه مسمومیت ناشی از سرب نگاشت .
دکتر آلیس هامیلتون ( 1970- 1869 )
وی بیش از 40 سال از عمر خود را صرف تحقیق در باره خطرات شغلی در صنایع مختلف نمود ولی تحقیقات دامنه داری در باره مسمومیت ناشی از سرب ، جیوه و سیلیکوزیس در معادن انجام داده است .
تاریخچه بهداشت حرفه ای در ایران
شروع فعالیتهای رسمی در زمینه ایمنی و بهداشت کار در ایران به سال 1325 همزمان با تشکیل وزارت کار و امور اجتماعی و تدوین قانون کار بر می گردد. در سال 1337 قانون مزبور با اصطلاحات و تغییراتی بصورت قانون به تصویب رسید که در این قانون وظایف مربوط به ایمنی و بهداشت کار بعهده اداره کل بازرسی کار محول گردیده بود .
این وضعیت تا قبل از سال 1362 ادامه داشت تا اینکه پس از تشکیل جلسات متعددی کارشناس و جلب نظر وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداری وقت و پیشنهاد و تصویب نامه مورخه 3/10/1362 هیات دولت و به منظور جلوگیری از دوباره کاری و ارتقاء کیفیت ارائه خدمات برای حفظ و بالا بردن سلامت شاغلین ، مسائل بهداشتی محیط کار و کارگران به وزارت بهداری محول گردید و انجام این وظیفه ، ابتدا واحدی تحت عنوان واحد بهداشت حرفه ای در دفتر کل خدمات بهداشتی ویژه تاسیس و سپس به اداره کل بهداشت حرفه ای تغییر نام یافت . اداره کل بهداشت حرفه ای در آن زمان مسئولیت حفظ و ارتقاء سطح سلامت نیروهای شاغل کشور در حرف مختلف را عهده دار گردید تا اینکه با تصویب قانون کار جدید درتاریخ آبانماه سال 1369 و به استناد ماده 85 این قانون وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی عهده دار نظارت بر مسائل بهداشتی درمانی کارگران و محیط کار و وزارت کار و امور اجتماعی عهده دار نظارت بر ایمنی و حفاظت فنی کارگران گردید .
در حال حاضر مسئولیت نظارت و اجرای برنامه ها و طرحهای بهداشت حرفه ای در کشور بعهده مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی میباشد .
هدف های بهداشت حرفه ای
کمیته مشترک کارشناسان (WHO ) و(ILO) در سال 1953 هدف های بهداشت حرفه ای را این چنین بیان کرده اند :
1- تامین ، حفظ و ارتقای سطح سلامت جسمانی ، روانی و و اجتماعی کارکنان همه مشاغل
2- پیش گیری از بروز بیماریهاو حوادث ناشی از کار
3- انتخاب کارگر یا کارمند برای محیط و شغلی که از نظر جسمانی و روانی توانایی انجام آن را دارد یا به طور اختصار تطبیق کار با انسان
برنامه های بهداشت حرفه ای
1- شناسایی ، ارزشیابی و کنترل عوامل زیان آور در محیط کار
2- انجام معاینات قبل از استخدام و دوره ای کارگران
3- برنامه های مربوط به حفاظت و ایمنی و پیشگیری از حوادث ناشی از کار
4- ایجاد امکانات درمانی و کمکهای اولیه در محیط کار
5- برنامه های آموزشی بهداشت به کارگران
6- تامین تسهیلات بهداشتی کافی در محیط کار ( دستشویی ، حمام ، توالت ، آبخوری ، آشپزخانه )
7- نظارت بر تامین غذای کارگران
8 – مبارزه با حشرات و جوندگان در محیط کار
بهداشت حرفه ای علمی است که از طریق شناسایی، ارزشیابی و کنترل شرایط و عوامل زیان آور در محیط کار و ارائه مراقبتهای پزشکی، به حفظ ، نگهدارى و ارتقاء سطح سلامت شاغلین و بهسازى محیط هاى کار و کاهش مخاطرات شغلى کمک می کند.
بهداشت حرفه‌ای از جمله با ارزشترین دارائیهای افراد جوامع و کشورها است که بعنوان یک استراتژی با اهمیت نه تنها سلامتی شاغلین رادرنظر می‌گیرد بلکه تاثیر مثبت و قابل ملاحظه‌ای دربهره‌وری و کیفیت محصولات، انگیزش کار ، رضایت شغلی و کیفیت کل زندگی افراد جامعه دارد. در بهداشت حرفه‌ای همه مسایل بهداشتی - پزشکی و ایمنی پیشه های گوناگون مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد و همواره تلاش براین است که ازتاثیر سوء عوامل آسیب‌زا، ازعوامل فیزیکی گرفته تا عوامل شیمیایی، زیست شناختی و ارگونومیک بر فرد جلوگیری شود. در این رشته کوششها بسوی پیشگیری از بیماریها و حوادث ناشی از کار جهت یافته‌اند زیرا باور بر این است که بیشتر بیماریهای شغلی اگر درمان شدنی نباشند، سخت درمان بوده و تا پایان زندگی گریبانگیر فرد خواهند بود.
هدف ازخدمات بهداشت حرفه‌ای حفظ و ارتقاء سطح سلامتی شاغلین و پیشگیری از بیماریهای ناشی از کار، پیشگیری از معلولیتها، استفاده بهینه از توان نیروی کار و تامین رفاه شاغلین است این مهم میسر نمی‌شود مگر آنکه بتوانیم با استفاده از قوانین، آئین نامه‌ها و طرحهای دردست اجرا وجود نیروی کارسالم، بارور و با انگیزه را تضمین نمائیم.
فعالیتهای واحد بهداشت حرفه ای:
1. نظارت و برنامه ریزی فنی و اداری کادر تحت سرپرستی و آگاهی لازم از وضعیت مربوطه به آنها.
2. انجام مطالعات به منظور آگاهی از وضعیت بهداشت حرفه ای محیط کار و شناخت مسائل بهداشت حرفه ای صاحبان مشاغل در شاخه صنعت معدن، کشاورزی، خدمات و جمع آوری اطلاعات لازم از سازمانها و ارگانهای زیربط.
3. پیگیری عملیات اجرایی در زمینه پیشگیری و بیماریابی و مبارزه با بیماریها و مسمومیت ناشی از کار از طریق نظارت بر انجام معاینات دوره ای.
4. آگاهی از مواد اولیه مصرفی، مواد بینابینی تولید شده مواد اولیه و روشهای تولید حرف مختلف به منظور شناسایی عوامل زیان آور محیط کار.
5. شناخت عوامل زیان آور محیط کار که به نحوی به سلامت جسمی و روانی و اجتماعی شاغلین لطمه وارد می سازد از طریق بازرسیهایی که از کارگاهها و کارخانجات به عمل می آید.
6. بررسی و شناخت کارهای سخت و زیان آور در حرف گوناگون و تعیین الویت جهت برنامه های در دست اقدام .
7. نظارت بر فعالیت خانه های بهداشت کارگری و حسن اجرای دستورالعملهای بهداشتی.
8. نظارت بر فعالیت کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار و پیگیری تشکیل کمیته های مذکور در کارخانجات مشمول .
9. تشکیل دروره های آموزشی و باز آموزی کارشناسان بهداشت حرفه ای شاغل در کارخانجات و پزشکان دوره دیده طب کار
10. نظارت بر تأمین آب آشامیدنی سالم وبهداشتی محیط کار و جمع آوری و دفع صحیح بهداشتی زباله و فاضلابهای واحدهای تولیدی و همچنین تسهیلات و تأسیسات بهداشتی محیط کار.
11. صدور تأییدیه بهداشتی با توجه به استعلام ارگانها و سازمانهای ذیربط در مراحل دریافت مجوز.
12. اجرای برنامه های آموزشی بهداشت با همکاری واحد آموزش بهداشت.
13. همکاری با سایر کارشناسان بهداشتی مرکز بهداشت با توجه به دستورالعملهای ستادی.
14. نظارت بر فعالیت شرکتهای خصوصی ارائه دهنده خدمات طب کار و بهداشت حرفه ای.
بهداشت حرفه ای شاخه ای از علم بهداشت است که با شناسایی ، ارزشیابی و کنترل عوامل زیان آور در محیط کار از بروز بیماریها و عوارضی که ممکن است توسط عوامل زیان آور فیزیکی ، شیمیایی ، بیولوژیکی ، ارگونومیکی بوجود آید ، جلوگیری می کند .
کنترل عوامل تهدید کننده سلامت در محیط کار تا حد زیادی از ظهور عواقب و عوارض بعدی شامل بیماریها و حوادث شغلی و رکود اقتصادی و کاهش بهره وری بعلت از کار افتاذگی می کاهد برای اولین بار سقراط و ابوعلی سینا در آثار خود از دردهای شکمی قولنج مانند در بین کارگران نقاش نام برده اند که مسلما" با سرب موجود در رنگهای مصرفی ارتباط داشته است . پس از این تاریخ به چهره های درخشانی در تاریخ برمی خوریم که اکثر اوقات عمر خود را به مطالعه در کارگاهها و معادن و بررسی بیماریهای ناشی از کار گذرانیده اند در زیر به اختصار به چند نفر از پیشگامان علم بهداشت حرفه ای اشاره میکنیم :
دکتر اگری کولا ( 1555- 1494 )
نامبرده یکی از پزشکان برجسته قرن شانزدهم میلادی است که کتابی در 12 جلد در مورد جنبه های مختلف بهداشت کارگران و تهویه در معادن نگاشت . نامبرده استفاده از پارچه نازک بعنوان ماسک جهت محافظت معدن چیان در برابر گرد و غبار را توصیه کرده است .
دکتر رامازینی ( 1633 )
دکتر رامازینی در سال 1633 میلادی در ایتالیا بدنیا آمد و بعدها بعلت خدمات ارزنده اش در بهداشت حرفه ای بعنوان (( پدر طب کار)) نامیده شد وی در سال 1601 کتاب معروف خود را به نام Demorbis Artoficum Diatriba ) ) را منتشر کرد و نامبرده مطالعات زیادی را در مورد کارگران معادن ، شیشه سازان ، نقاشان ، آهنگران و سایر مشلغل بعمل آورده و به بیماریهای حاصله و نحوه ایجاد آنها پرداخت .
او نخستین فردی است که به پزشکان توصیه کرد در ضمن پرسشهای خوذ از بیمار ، شغل او را نیز مورد پرسش قرار دهند ، زیرا او معتقد بود که ممکن است ارتباطی نزدیک بین شغل فرد و بیماری وی وجود داشته باشد .
دکتر چارلز تاکرا ( 1833-1795 )
نامبرده در سال 1831 کتابی درباره اثر مشاغل مختلف بر سلامت و طول عمر منتشر کرد و در نوشته های خود به ارتباط بین سل ریوی و بیماریهای ناشی از گرد و غبار توجه نموده است .
دکتر توماس لگ (1932 – 1863)
نامبرده مطالعات زیادی در مورد مسمومیت با سرب داشته و در سال 1921 به اتفاق یکی از همکارانش کتابی در زمینه مسمومیت ناشی از سرب نگاشت .
دکتر آلیس هامیلتون ( 1970- 1869 )
وی بیش از 40 سال از عمر خود را صرف تحقیق در باره خطرات شغلی در صنایع مختلف نمود ولی تحقیقات دامنه داری در باره مسمومیت ناشی از سرب ، جیوه و سیلیکوزیس در معادن انجام داده است .
تاریخچه بهداشت حرفه ای در ایران
شروع فعالیتهای رسمی در زمینه ایمنی و بهداشت کار در ایران به سال 1325 همزمان با تشکیل وزارت کار و امور اجتماعی و تدوین قانون کار بر می گردد. در سال 1337 قانون مزبور با اصطلاحات و تغییراتی بصورت قانون به تصویب رسید که در این قانون وظایف مربوط به ایمنی و بهداشت کار بعهده اداره کل بازرسی کار محول گردیده بود .
این وضعیت تا قبل از سال 1362 ادامه داشت تا اینکه پس از تشکیل جلسات متعددی کارشناس و جلب نظر وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداری وقت و پیشنهاد و تصویب نامه مورخه 3/10/1362 هیات دولت و به منظور جلوگیری از دوباره کاری و ارتقاء کیفیت ارائه خدمات برای حفظ و بالا بردن سلامت شاغلین ، مسائل بهداشتی محیط کار و کارگران به وزارت بهداری محول گردید و انجام این وظیفه ، ابتدا واحدی تحت عنوان واحد بهداشت حرفه ای در دفتر کل خدمات بهداشتی ویژه تاسیس و سپس به اداره کل بهداشت حرفه ای تغییر نام یافت . اداره کل بهداشت حرفه ای در آن زمان مسئولیت حفظ و ارتقاء سطح سلامت نیروهای شاغل کشور در حرف مختلف را عهده دار گردید تا اینکه با تصویب قانون کار جدید درتاریخ آبانماه سال 1369 و به استناد ماده 85 این قانون وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی عهده دار نظارت بر مسائل بهداشتی درمانی کارگران و محیط کار و وزارت کار و امور اجتماعی عهده دار نظارت بر ایمنی و حفاظت فنی کارگران گردید .
در حال حاضر مسئولیت نظارت و اجرای برنامه ها و طرحهای بهداشت حرفه ای در کشور بعهده مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی میباشد .
هدف های بهداشت حرفه ای
کمیته مشترک کارشناسان (WHO ) و(ILO) در سال 1953 هدف های بهداشت حرفه ای را این چنین بیان کرده اند :
1- تامین ، حفظ و ارتقای سطح سلامت جسمانی ، روانی و و اجتماعی کارکنان همه مشاغل
2- پیش گیری از بروز بیماریهاو حوادث ناشی از کار
3- انتخاب کارگر یا کارمند برای محیط و شغلی که از نظر جسمانی و روانی توانایی انجام آن را دارد یا به طور اختصار تطبیق کار با انسان
برنامه های بهداشت حرفه ای
1- شناسایی ، ارزشیابی و کنترل عوامل زیان آور در محیط کار
2- انجام معاینات قبل از استخدام و دوره ای کارگران
3- برنامه های مربوط به حفاظت و ایمنی و پیشگیری از حوادث ناشی از کار
4- ایجاد امکانات درمانی و کمکهای اولیه در محیط کار
5- برنامه های آموزشی بهداشت به کارگران
6- تامین تسهیلات بهداشتی کافی در محیط کار ( دستشویی ، حمام ، توالت ، آبخوری ، آشپزخانه )
7- نظارت بر تامین غذای کارگران
8 – مبارزه با حشرات و جوندگان در محیط کار
بهداشت حرفه ای علمی است که از طریق شناسایی، ارزشیابی و کنترل شرایط و عوامل زیان آور در محیط کار و ارائه مراقبتهای پزشکی، به حفظ ، نگهدارى و ارتقاء سطح سلامت شاغلین و بهسازى محیط هاى کار و کاهش مخاطرات شغلى کمک می کند.
بهداشت حرفه‌ای از جمله با ارزشترین دارائیهای افراد جوامع و کشورها است که بعنوان یک استراتژی با اهمیت نه تنها سلامتی شاغلین رادرنظر می‌گیرد بلکه تاثیر مثبت و قابل ملاحظه‌ای دربهره‌وری و کیفیت محصولات، انگیزش کار ، رضایت شغلی و کیفیت کل زندگی افراد جامعه دارد. در بهداشت حرفه‌ای همه مسایل بهداشتی - پزشکی و ایمنی پیشه های گوناگون مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد و همواره تلاش براین است که ازتاثیر سوء عوامل آسیب‌زا، ازعوامل فیزیکی گرفته تا عوامل شیمیایی، زیست شناختی و ارگونومیک بر فرد جلوگیری شود. در این رشته کوششها بسوی پیشگیری از بیماریها و حوادث ناشی از کار جهت یافته‌اند زیرا باور بر این است که بیشتر بیماریهای شغلی اگر درمان شدنی نباشند، سخت درمان بوده و تا پایان زندگی گریبانگیر فرد خواهند بود.
هدف ازخدمات بهداشت حرفه‌ای حفظ و ارتقاء سطح سلامتی شاغلین و پیشگیری از بیماریهای ناشی از کار، پیشگیری از معلولیتها، استفاده بهینه از توان نیروی کار و تامین رفاه شاغلین است این مهم میسر نمی‌شود مگر آنکه بتوانیم با استفاده از قوانین، آئین نامه‌ها و طرحهای دردست اجرا وجود نیروی کارسالم، بارور و با انگیزه را تضمین نمائیم.
فعالیتهای واحد بهداشت حرفه ای:
1. نظارت و برنامه ریزی فنی و اداری کادر تحت سرپرستی و آگاهی لازم از وضعیت مربوطه به آنها.
2. انجام مطالعات به منظور آگاهی از وضعیت بهداشت حرفه ای محیط کار و شناخت مسائل بهداشت حرفه ای صاحبان مشاغل در شاخه صنعت معدن، کشاورزی، خدمات و جمع آوری اطلاعات لازم از سازمانها و ارگانهای زیربط.
3. پیگیری عملیات اجرایی در زمینه پیشگیری و بیماریابی و مبارزه با بیماریها و مسمومیت ناشی از کار از طریق نظارت بر انجام معاینات دوره ای.
4. آگاهی از مواد اولیه مصرفی، مواد بینابینی تولید شده مواد اولیه و روشهای تولید حرف مختلف به منظور شناسایی عوامل زیان آور محیط کار.
5. شناخت عوامل زیان آور محیط کار که به نحوی به سلامت جسمی و روانی و اجتماعی شاغلین لطمه وارد می سازد از طریق بازرسیهایی که از کارگاهها و کارخانجات به عمل می آید.
6. بررسی و شناخت کارهای سخت و زیان آور در حرف گوناگون و تعیین الویت جهت برنامه های در دست اقدام .
7. نظارت بر فعالیت خانه های بهداشت کارگری و حسن اجرای دستورالعملهای بهداشتی.
8. نظارت بر فعالیت کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار و پیگیری تشکیل کمیته های مذکور در کارخانجات مشمول .
9. تشکیل دروره های آموزشی و باز آموزی کارشناسان بهداشت حرفه ای شاغل در کارخانجات و پزشکان دوره دیده طب کار
10. نظارت بر تأمین آب آشامیدنی سالم وبهداشتی محیط کار و جمع آوری و دفع صحیح بهداشتی زباله و فاضلابهای واحدهای تولیدی و همچنین تسهیلات و تأسیسات بهداشتی محیط کار.
11. صدور تأییدیه بهداشتی با توجه به استعلام ارگانها و سازمانهای ذیربط در مراحل دریافت مجوز.
12. اجرای برنامه های آموزشی بهداشت با همکاری واحد آموزش بهداشت.
13. همکاری با سایر کارشناسان بهداشتی مرکز بهداشت با توجه به دستورالعملهای ستادی.
14. نظارت بر فعالیت شرکتهای خصوصی ارائه دهنده خدمات طب کار و بهداشت حرفه ای.