شبکه بهداشت و درمان بندر انزلی

ریفلاکس اسید، زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده به مری برگردد. این مشکل پدیده رایجی است، اما می‌تواند باعث عوارض و علائم دردسر ساز مانند سوزش سر دل شود.یکی از دلایل این امر این است که اسفنکتر تحتانی مری (LES) ضعیف یا آسیب دیده است. به طور معمول LES برای جلوگیری از حرکت غذا در معده به مری بسته می شود. غذاهایی که می خورید بر میزان اسید تولیدی معده اثرگذار است. خوردن غذاهای مناسب کلید کنترل ریفلاکس اسید یا بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) است که یک نوع شدید و مزمن ریفلاکس اسید معده است.

مواد غذایی مناسب:

علائم ریفلاکس ممکن است ناشی از تماس اسید معده با مری و ایجاد سوزش و درد باشد. اگر ترشح اسید معده زیاد است، می توان  غذاهای خاص را برای مدیریت علائم ریفلاکس اسید در رژیم غذایی گنجاند. هیچ یک از این غذاها وضعیت بیماری را درمان نمی کند و  امتحان این غذاهای خاص برای تسکین علائم باید بر اساس تجربیات شخصی باشد.

سبزیجات

سبزیجات به طور طبیعی چربی و قند کمی دارند. گزینه های خوب شامل لوبیا سبز، کلم بروکلی، مارچوبه، گل کلم، سبزیجات برگ دار، سیب زمینی و خیار است.

زنجبیل

زنجبیل دارای خواص ضد التهابی طبیعی است و یک درمان طبیعی برای سوزش سر دل و سایر مشکلات گوارشی است. می توان ریشه زنجبیل رنده شده یا تکه شده را به اسموتی ها اضافه کنید یا برای کاهش علائم، چای زنجبیل بنوشید.

بلغور جو دوسر

بلغور جو دوسر، یک غلات کامل است و همچنین منبع عالی فیبر است. یک رژیم غذایی سرشار از فیبر گزینه مناسبی برای خطر کمتر ریفلاکس اسید است. نان و برنج سبوس دار منابع مناسب دیگر غنی از فیبر هستند.

میوه های غیر از مرکبات

میوه های غیر از مرکبات از جمله خربزه، موز، سیب و گلابی نسبت به میوه های اسیدی کمتر باعث ایجاد علائم ریفلاکس می شوند.

گوشت بدون چربی و غذاهای دریایی

گوشت های بدون چربی مانند مرغ، بوقلمون، ماهی و غذاهای دریایی کم چرب که می توانند علائم ریفلاکس اسید را کاهش دهند. می توان آنها را به صورت کبابی، کبابی، پخته شده یا آب پز مصرف کرد.

سفیده تخم مرغ

سفیده تخم مرغ گزینه مناسبی است. با این حال، زرده تخم مرغ را به دلیل چربی بالا باید محدود کرد، زیرا ممکن است علائم ریفلاکس را تشدید کند.

چربی های سالم

منابع چربی های سالم مانند آووکادو، گردو، بذر کتان، روغن زیتون، روغن کنجد و روغن آفتابگردان. مصرف چربی های اشباع  و ترانس باید کاهش یابد و چربی های غیر اشباع سالم جایگزین شود.

پیدا کردن محرک های ایجاد علائم:

سوزش سر دل یکی از علائم رایج ریفلاکس اسید و بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) است. ممکن است پس از خوردن یک وعده غذایی کامل یا برخی غذاها احساس سوزش در شکم یا قفسه سینه احساس شود. GERD همچنین می تواند باعث استفراغ یا بازگشت اسید به مری شود. برخی علائم دیگر نیز مانند سرفه خشک، گلو درد، نفخ، آروغ یا سکسکه، مشکل در بلع، توده در گلو احساس شود. بسیاری از افراد مبتلا به GERD متوجه می شوند که برخی از غذاها باعث ایجاد علائم آنها می شوند. هیچ رژیم غذایی یکسانی نمی تواند از همه علائم ریفلاکس جلوگیری کند و محرک های غذایی برای هر کس متفاوت است.

برای شناسایی محرک های فردی خود و برای شناسایی غذاها و نوشیدنی های خاصی که بر GERD تأثیر می گذارند ، یک دفتر یادداشت غذایی( حداقل برای یک هفته داشته باشید ) و موارد زیر را دنبال کنید:

چه غذاهایی می خورید؟

چه زمانی از روز غذا می خورید؟

چه علائمی تجربه می کنید؟

غذاهایی که باید اجتناب شود:

برای کنترل علائم، می توانید با حذف غذاهای زیر از رژیم غذایی شروع کنید:

غذاهای پرچرب از قبیل :

• سیب زمینی و پیاز سرخ کرده

• محصولات لبنی پرچرب، مانند کره، شیر پرچرب، پنیر و خامه ترش

• گوشت گاو و یا بره سرخ شده

• ژامبون و سایر فراورده های پروتئینی ( انواع سوسیس و کالباس)

• دسرها یا تنقلاتی مانند بستنی و چیپس

• سس های خامه ای و سس های سالاد

• غذاهای روغنی و چرب

- میوه ها و سبزیجات  اجزای سالم یک رژیم غذایی مناسب هستند. اما برخی از میوه ها، به خصوص میوه های بسیار اسیدی می توانند علائم GERD را ایجاد یا بدتر کنند. اگر به طور مکرر ریفلاکس اسید معده دارید، باید مصرف غذاهای زیر را کاهش دهید یا حذف کنید: پرتقال ،گریپ فروت، لیمو، لیموترش، آناناس،گوجه فرنگی ، شکلات سیر، پیاز و غذاهای تند، نعناع و محصولات با طعم نعناع

سبک زندگی

علاوه بر کنترل علائم ریفلاکس با رژیم غذایی و تغذیه، می توان علائم را نیز با تغییر سبک زندگی مدیریت کنید. این نکات را امتحان کنید:

• آنتی اسیدها و سایر داروهایی که تولید اسید را کاهش می دهند مصرف کنید (استفاده بیش از حد می تواند عوارض جانبی منفی ایجاد کند).

• وزن مناسب را حفظ کنید.

• آدامسی بجوید که با طعم نعناع نباشد.

• از مصرف الکل خودداری کنید.

• سیگار نکشید.

• پرخوری نکنید و آهسته غذا بخورید.

• حداقل 2 ساعت پس از صرف غذا در حالت ایستاده بمانید.

• از پوشیدن لباس های تنگ خودداری کنید.

• 3 تا 4 ساعت قبل از رفتن به رختخواب غذا نخورید.

• برای کاهش علائم ریفلاکس در هنگام خواب، سر تخت خود را 10 تا 15 سانتی متر بالا بیاورید.

افراد مبتلا به GERD معمولاً می توانند علائم خود را با تغییر شیوه زندگی و دارو کنترل کنند. اگر تغییر شیوه زندگی و داروها باعث بهبود علائم نشد، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک داروهای تجویز شده را تغییر می دهد یا در موارد شدید جراحی را توصیه می کند.

زهرا دارابی، کاندید دکترای تخصصی تغذیه، دانشگاه علوم پزشکی یزد

دکتر آزاده نجارزاده، استاد دانشگاه علوم پزشکی یزد