شبکه بهداشت و درمان بندر انزلی

نظر به نام گذاری این روز جهانی در سال 2025، با عنوان اصول تغذیه سالم و کاهش ضایعات مواد غذائی، نکاتی پیرامون چگونگی پیشگیری از دورریز مواد غذائی بشرح زیر اشاره میگردد.

افزایش ضایعات مواد غذایی و در مقابل آن مشکل کمبود غذا، به یک بحران جهانی تبدیل شده است که علاوه بر اثرات اقتصادی، پیامدهای زیست محیطی نیز به همراه دارد.

به هرگونه مواد غذایی که به هر دلیلی دور ریخته و یا استفاده نمی‌شوند، ضایعات مواد غذایی گفته می‌شود که می‌تواند شامل مواد خوراکی، میوه‌ها، مواد پروتئینی، لبنی و… باشد.

تولید مواد غذایی به منابع آبی زیادی نیاز دارد، مانند آب مورد نیاز برای کشت محصولات کشاورزی و فرآوری با افزایش دور ریز مواد غذایی میزان مصرف آب بیشتر شده که منجر به کاهش منابع آبی و تاثیرات منفی بر روی اکوسیستم‌ها می‌شود.

 در چنین شرایطی تصمیم‌ها و اقدامات درست، هر چند کوچک، کمک شایانی به کاهش هدر رفتن مواد غذایی و در پی آن نجات این کره خاکی می‌کند.

در ادامه با ما همراه باشید تا با راهکارهایی برای چگونگی کاهش دور ریز مواد غذایی آشنا شویم. 

برنامه ریزی خرید

خرید به اندازه نیاز یکی از مهمترین روش‌هایی است که از دور ریز مواد غذایی جلوگیری می‌کند اولین و مهم‌ترین اقدام برای جلوگیری از هدر رفتن مواد غذایی، دقت در هنگام خرید است. 

برنامه‌ریزی دقیق برای تولید و مصرف مواد غذایی، استفاده‌ی بهینه از منابع، دور ریز را کاهش می‌دهد. به این منظور بهتر است قبل از خرید کردن، از موارد مورد نیاز خود یک لیست تهیه کرده و مواد موجود در خانه را نیز بررسی کرده و بر اساس تعداد افراد خانواده خرید کنید.

کاهش دور ریز مواد غذایی با فراهم کردن شرایط محیطی مناسب

روش نگهداری مواد غذایی با یکدیگر متفاوت است بنابراین آن‌ها را در شرایط مناسب نگه داشته و مطمئن شوید که دما و رطوبت محیط برای هرنوع ماده‌ی غذایی مناسب است. برای مثال باید سیب‌زمینی و پیاز را در فضای خنک و تاریک نگه داشت و یا برای افزایش ماندگاری و تازگی سبزیجات بهتر است آن‌ها را در یک حوله و داخل ظروف پلاستیکی دربسته قرار دهید. 

بسته‌بندی مناسب

بسته بندی صحیح و مناسب محصولات باعث می‌شود تا مواد غذایی برای مدت طولانی تری تازه مانده و از فاسد شدن آن‌ها جلوگیری شود. 

همچنین می‌توانید بعضی از غذاهای پخته شده را به صورت مناسب بسته‌بندی کرده و داخل فریزر نگهداری کنید تا در وعده‌های غذایی بعدی آن‌ها را مصرف کنید.

تاثیر اتیلن بر روی مواد غذایی

 برخی از میوه ها گاز اتیلن تولید می‌کنند؛ اتیلن باعث افزایش سرعت رسیدن میوه‌ها می‌شود و همین عامل یکی از علل زودتر فاسد شدن میوه‌ها و سبزیجات است. بنابراین جدا کردن خوراکی‌ها و محصولاتی که گاز اتیلن تولید می‌کند مانند سیب، طالبی، موز، گوجه فرنگی، هلو و آووکادو یکی از راه‌های کاهش سرعت فساد مواد غذایی است .

استفاده خلاقانه از باقی مانده‌ی مواد غذایی

برای جلوگیری از دور ریختن مواد غذایی و باقی مانده وعده‌های قبلی بهتر است، یک ترکیب جدید و خلاقانه بسازید. پختن سوپ یکی از بهترین راه‌ها برای استفاده از باقی مانده‌ی برخی از غذاهاست به این منظور می‌توانید اضافه‌ی مرغ و گوشت وعده‌های غذایی قبلی را با مقداری هویج، سیب‌زمینی و یا سبزیجات بجوشانید تا یک سوپ لذیذ و خوش طعم تهیه کنید. 

میوه‌های لک‌دار را دور نریزید

 از درست کردن کمپوت، ترشی و مارمالاد غافل نشوید.میوه‌ها و سبزیجاتی که ظاهر خوبی ندارند و یا زیادی رسیده هستند و ممکن است به زودی فاسد شوند را از سایر آن‌ها جدا کرده و در تهیه میوه خشک، لواشک، اسموتی و… استفاده کنید. باغچه‌ی خانگی درست کنید ساخت یک باغچه خانگی برای تهیه سبزیجات و کاهش دور ریز مواد غذایی یک راه‌ حل فوق‌العاده است که به شما کمک می‌کند تا سبزیجاتی که مورد علاقه‌ی شما هستند و بیشتر از آن‌ها استفاده می‌‌کنید را بکارید و در مواقع نیاز به حدی که احتیاج دارید سبزیجات را ‌بچینید. در این صورت دیگر از سبزیجات پژمرده خبری نیست.همچنین غذاهایی که با سبزیجات تازه تهیه می‌شوند طعم بهتری دارند.

 از بقایا و ضایعات برخی از سبزیجات و صیفی‌جات می‌توان مجددا استفاده کرد مثلا اگر شاخه‌ی نعنا، رزماری، ریحان و آویشن را در خاک بکارید مجددا جوانه می‌زنند و رشد می‌کنند. همچنین از کاشتن دانه‌های گوجه فرنگی، فلفل و نارنج در باغچه‌ی منترلتان غافل نشوید.

 مدیریت صحیح مصرف در رستوران‌ها

یکی از مکان‌هایی که میزان دور ریز مواد غذایی در آن‌ها بسیار زیاد است رستوران‌ها هستند. ارائه‌ی وعده‌های غذایی با حجم‌زیاد در رستوران‌ها باعث می‌شود افرادی که میزان کمتری غذا مصرف می‌کنند با سفارش یک پرس غذا برای دو یا سه نفر، هزینه کمتری برای غذای خود بپردازند. راهکار موثر دیگر در جهت چگونگی کاهش دور ریز مواد غذایی در رستوران‌ها این است که همراهان تان را تشویق کنید تا باقیمانده غذا‌های خود را روی میز رها نکنند، بلکه مواد غذایی اضافی را بسته بندی کرده و با خود ببرند تا در وعده‌های غذایی دیگر میل کنند.

  کمپوست

 کمپوست، ماده‌ای است که از تجزیه و تخمیر مواد غذایی مانند باقیمانده سبزیجات، میوه‌ها و سایر ضایعات مواد خوراکی بدست می‌آید.

استفاده از کمپوست به عنوان کود طبیعی برای زمین‌های کشاورزی جایگزین بهتری برای مواد شیمایی و کودهای صنعتی‌ است که باعث استفاده بهینه از دورریز مواد غذایی می‌گردد.

 هم چنین کمپوست باعث بهبود بافت خاک شده و به حفظ محیط زیست کمک می‌کند.

غذا دادن به حیوانات

 می‌توان برای کاهش دورریز، مواد غذایی اضافی را برای پرندگان و حیواناتی مانند گربه‌ها، مرغ و خروس‌ها و… در نظر گرفت و حتی می‌توان باقیمانده برنج، خمیر‌های داخل نان و نان‌های خشک شده را پودر کرده و برای پرندگان گذاشت. 

جمع بندی

 افزایش ضایعات مواد غذایی عدم بهره‌ وری در مصرف غذا باعث شده تا این مسئله به یک بحران جهانی تبدیل شود، که علاوه بر اثرات اقتصادی، پیامدهای زیست محیطی نیز به‌ همراه دارد.

چگونگی کاهش دور ریز مواد غذایی یکی از پرسش‌های پر تکرار اغلب مردم است که در این مقاله به ارائه آن پرداختیم. از جمله راهکار‌های کلیدی برای مقابله با این مسئله می‌توان به برنامه ریزی دقیق در خرید و نگهداری صحیح مواد غذایی اشاره کرد. 

همچنین بهبود فرایند نگهداری و انبارداری مواد غذایی، استفاده‌ی خلاقانه از باقیمانده‌ غذاها برای تهیه غذاهای جدید، ایجاد باغچه‌های خانگی برای کشت سبزیجات و استفاده از کمپوست به عنوان کود طبیعی راهکارهای دیگری هستند که می‌توانند به کاهش ضایعات مواد غذایی و حفظ محیط زیست کمک کنند.

این راهکارها با همکاری افراد، صنایع غذایی و دولت‌ها می‌توانند به صورت قابل توجهی به حفاظت از منابع طبیعی و پایداری محیط زیست کمک کنند. از اینکه تا پایان این مقاله همراه ما بودید کمال تشکر را داریم، امیدواریم از راهکارهای فوق بهره کافی ببرید.

واحد بهبود تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرستان بندرانزلی